Jakie są korzyści z jednoczesnej nauki umiejętności z zakresu Data Science, Programowania i Finansów Osobistych?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jakich umiejętności chciałbyś nauczyć się znacznie wcześniej w życiu? Zastanawiasz się, które z nich są naprawdę najważniejsze? Odnosząc się do mojego własnego doświadczenia, zidentyfikowałem trzy kluczowe obszary: Data Science, Programowanie i Finanse Osobiste. Każda z tych dziedzin jest wartościowa sama w sobie. Jednak to połączenie czyni rzeczy naprawdę interesującymi. Ta mieszanka tworzy potężny efekt synergii, który może znacznie pomóc w naszej drodze, zarówno zawodowej, jak i osobistej. Przyjrzyjmy się bliżej tym umiejętnościom indywidualnie, a następnie zbadajmy jak duży efekt daje ich połączenie.
Data Science
programowanie
finanse osobiste
Autor

Kamil Wais

Opublikowano

9 lipca 2023

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jakich umiejętności chciałbyś nauczyć się znacznie wcześniej w życiu? Zastanawiasz się, które z nich są naprawdę najważniejsze? Odnosząc się do mojego własnego doświadczenia, zidentyfikowałem trzy kluczowe obszary: Data Science, Programowanie i Finanse Osobiste.

Każda z tych dziedzin jest wartościowa sama w sobie. Jednak to połączenie czyni rzeczy naprawdę interesującymi. Ta mieszanka tworzy potężny efekt synergii, który może znacznie pomóc w naszej drodze, zarówno zawodowej, jak i osobistej. Przyjrzyjmy się bliżej tym umiejętnościom indywidualnie, a następnie zbadajmy jak duży efekt daje ich połączenie.

Dlaczego warto nauczyć się umiejętności z zakresu Data Science?

Dane to unikalne aktywa

Wyobraź sobie dane jako cenny i unikalny klejnot.

Co czyni go unikalnym? Cóż, dane mogą być zarówno łatwe, jak i trudne do zebrania. Mają ogromny potencjał do przynoszenia korzyści społecznych, ale niosą jednocześnie ryzyko niewłaściwego ich wykorzystania. 

Biorąc pod uwagę tę specyficzną naturę danych, musimy wiedzieć jak się nimi efektywnie posługiwać. Musimy nauczyć się jak je zbierać i analizować, jak nimi zarządzać, a także jak dostarczać na ich podstawie istotne wnioski. Ze względu na ogromną wartość danych, chcemy je analizować, aby zwiększyć nasze zrozumienie świata. Robiąc to, możemy podejmować bardziej świadome decyzje — decyzje, które są korzystne nie tylko dla nas, ale także dla osób wokół nas i świata jako całości.

Dlaczego specjalistyczne umiejętności są kluczowe przy posługiwaniu się danymi?

Wyobraź sobie scenariusz, w którym dane są generowane codziennie w ogromnym tempie. Pojawiają się w różnych formatach, modelach i strukturach. Pochodzą z różnych dziedzin, a każda z nich ma swoje unikalne cechy. 

Chociaż już teraz dostępna jest przytłaczająca ilość danych, niektóre informacje można uzyskać tylko za pomocą starannego i dobrze zaplanowanego procesu ich gromadzenia. Po uzyskaniu danych należy je oczyścić, zharmonizować, przetworzyć i sprawdzić ich jakość, zanim rozpocznie się samą analizę. Ten proces może być czasochłonny, ale jest krytyczny. Po przygotowaniu danych potrzebujemy wiedzy i umiejętności, aby wybrać i zastosować odpowiednie metody analityczne. Następnym wyzwaniem jest przedstawienie wyników w zrozumiały dla docelowego odbiorcy sposób.

Wszyscy potrzebują umiejętności opartych o dane

Nie jesteś przekonany lub przekonana? Spójrzmy więc na raport Amerykańskich Narodowych Akademii Nauki, Inżynierii i Medycyny (National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine), który analizuje znaczenie umiejętności związanych z Data Science: 

Data Science staje się dziedziną, która rewolucjonizuje naukę i różne branże. Praca we wszystkich prawie dziedzinach staje się bardziej oparta na danych, co wpływa zarówno na dostępne miejsca pracy, jak i na wymagane umiejętności. Wraz z pojawieniem się większej ilości danych i metod ich analizy, gospodarka, społeczeństwo i codzienne życie staną się bardziej zależne od danych.

National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2018. Nauka o danych dla studentów: Możliwości i opcje. Washington, DC: The National Academies Press. https://doi.org/10.17226/25104

Dzisiaj, termin „Data Scientist” zazwyczaj opisuje pracownika umysłowego, który głównie zajmuje się analizą złożonych i ogromnych zasobów danych. Jednak Data Science obejmuje szerszy zakres działań, które obejmują zastosowanie zasad zbierania danych, przechowywania, integracji, analizy, wnioskowania, komunikacji i etyki. W przyszłych dekadach, wszyscy studenci zyskają podstawową świadomość i kompetencje w dziedzinie Data Science. […] Absolwenci tych programów będą pracować praktycznie w każdym sektorze pracy i będą pełnili wiele ról związanych, między innymi, z obsługą systemów, na których przeprowadzane są analizy, przygotowywaniem danych do analizy, definiowaniem celów i koordynowaniem analiz, wizualizacjami informacji i wspieraniem decyzji opartych na danych w celu odkrycia historii ukrytych w danych. Innymi, którzy będą korzystać z umiejętności Data Science, będą dziennikarze, administratorzy, artyści, prawnicy, nauczyciele i inne zawody, które potrzebują pewnej zdolności do zrozumienia i korzystania z danych.1

Obszar możliwych zastosowań związanych z danymi szybko się rozszerza, stając się niezbędnym elementem różnych dziedzin pracy. Ten trend sugeruje, że prędzej czy później każdy może znaleźć wartość w nabyciu umiejętności związanych z danymi. Dlaczego? Ponieważ te umiejętności umożliwią zrozumienie decyzji opartych o dane i podejmowanych przez innych. W odpowiedzi na tę rosnącą potrzebę, Carnegie Mellon University wprowadziło kurs statystyki i nauki o danych, który kładzie nacisk na kluczowe koncepcje, interpretację i komunikację. Jest to obowiązkowy element programu nauczania dla wszystkich studentów w Dietrich College of Humanities and Social Sciences.2

Praca związana z Data Science jest atrakcyjna i dobrze płatna

Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, dlaczego Data Science jest często uważane za lukratywną ścieżkę kariery? 

No cóż, odpowiedź tkwi w jej wysokim popycie i wartości na rynku pracy. Średnia roczna pensja Data Scientist’y w USA wynosi imponujące ok. 124 000 dolarów.3

Ale to nie tylko kwestia pieniędzy. Role związane z Data Science zostały sklasyfikowane wśród 10 najlepszych zawodów w USA w 2022 roku, nie tylko pod względem potencjału zarobkowego, ale także satysfakcji z pracy i liczby ofert pracy!4

Być może to właśnie te kuszące czynniki przyczyniły się do tego, że Harvard Business Review rolę Data Scientist’y nazwał “najseksowniejszym zawodem XXI wieku”.5

Pomimo ciągle rosnącego zapotrzebowania na Data Scientist’ów, jest widoczny znaczny brak profesjonalistów w tej dziedzinie. Według Biura Pracy (Bureau of Labor) w USA, zatrudnienie Data Scientist’ów ma wzrosnąć o zawrotne 35,8% od 2021 do 2031 roku. To czyni ten zawód jednym z najszybciej rosnących zawodów w całym kraju.6

Możliwych jest wiele ról związanych z Data Science 

Rzeczywiście, obszar Data Science jest ogromny i różnorodny, oferuje więc wiele ról, w których możesz się specjalizować. Wyobraź siebie jako Data Scientist’ę, specjalizującego się w konkretnym obszarze wiedzy. Mogłoby ci się również spodobać bycie twórcą oprogramowania naukowego (Research Software Engineer), albo inżynierem danych (Data Engineer), lub specjalistą od uczenia maszynowego (Machine Learning Engineer), czy od Big Data. Może nawet poczujesz się dobrze w roli, w której zarządzasz i regulujesz przepływ danych w organizacji (Data Management and Data Governance). Jednak nie ma wcale potrzeby, aby zmieniać całą swoją karierę zawodową. Zamiast tego, możesz nadać jej większy rozpęd, opanowując wybrane umiejętności z zakresu Data Science i stosując je w swojej obecnej pracy. 

Dlaczego umiejętności z zakresu Data Science są tak ważne?

Wyobraź sobie potencjał, jaki niesie ze sobą umiejętność przetwarzania i analizy danych, dla twojej kariery, biznesu, a nawet prywatnych projektów. W naszym świecie kierowanym przez informacje, umiejętne operowanie danymi i ich analizowanie mogą być decydującym czynnikiem sukcesu. Okazje do podejmowania decyzji opartych na danych pojawiają się wszędzie wokół nas, zastępując losowe zgadywanki czy zwykłe przeczucia

Koncentracja na danych nie jest zarezerwowana tylko dla korporacji czy dużych instytucji. Może ona poprawić twoje życie oraz życie osób wokół ciebie. Podejmowanie decyzji opartych na solidnych danych prowadzi do lepszych i bardziej świadomych wyborów. 

Na podstawie mojego osobistego doświadczenia mogę powiedzieć, że opanowanie umiejętności z zakresu Data Science przyspieszyło moją karierę ponad moje oczekiwania. Otworzyło mi drzwi do intrygujących projektów badawczych na uczelni, pozwoliło publikować moje prace w czołowych czasopismach naukowych, a także brać udział w międzynarodowej współpracy i konferencjach. Prawdziwe przyswojenie zasad pracy z danymi może poszerzyć twoje horyzonty!

Why should one learn Programming skills?

Niedawna analiza Polskiego Instytutu Ekonomicznego ujawnia palącą potrzebę zatrudnienia około 147 000 specjalistów IT i to wyłącznie w Polsce. Ten popyt jest napędzany koniecznością dostosowania odsetka profesjonalistów IT na rynku pracy do średniej unijnej. Aby osiągnąć równowagę z Unią Europejską, Polska potrzebuje znacznego wzmocnienia w sektorze IT. Obecnie profesjonaliści IT stanowią tylko około 3,5% wszystkich pracowników w Polsce, co jest znacznie niższe niż średnia unijna wynosząca 4,5%. Pomimo dynamicznego wzrostu absolutnej liczby pracowników sektora IT w ciągu ostatniej dekady, ta dysproporcja między Polską a resztą UE utrzymuje się.7

Zgodnie z danymi Biura Pracy (US Bureau of Labor), w USA przewiduje się wzrost o 26% zapotrzebowania dla programistów od 2021 do 2031 roku. Stawia to tę profesję jako jedną z najszybciej rozwijających się zawodów w całym kraju. Podobny scenariusz jak w przypadku Data Scientist’ów. Pomyśl tylko, jak bardzo wzrosłaby twoja wartość rynkowa po zdobyciu umiejętności z obu tych zawodów.8

Rynek pracy IT nieustannie się zmienia, pod wpływem różnych czynników, w tym kryzysów pandemicznych i szybkiego rozwoju technologii opartej na sztucznej inteligencji (Artificial Intelligence). Niektórzy przewidują nawet, że postępy w AI mogą sprawić, że programiści staną się zbędni, co nie wydaje się możliwe — choć monotonne, powtarzalne zadania staną się coraz bardziej zautomatyzowane. Jednak raczej pomyśl o przyszłości, w której posiadasz silny zestaw umiejętności programistycznych, prawdopodobnie wzmocnionych głębokim zrozumieniem sztucznej inteligencji. Ten scenariusz wydaje się bardziej obiecujący i pełen nadziei na przyszłość, niż przyszłość w której nie masz żadnej z tych ważnych umiejętności.

Dlaczego powinieneś nauczyć się umiejętności zarządzania finansami osobistymi jak najszybciej?

Ostatnia, trzecia grupa umiejętności, ale na pewno nie najmniej ważna, to umiejętności zarządzania Finansami Osobistymi. Można by zaryzykować stwierdzenie, że to właśnie one mogą okazać się najważniejsze spośród wymienionych. Możesz zapytać, dlaczego tak jest? Odpowiedź tkwi w fakcie, że nawet mając dobrze płatną pracę, bez zrozumienia zasad zarządzania Finansami Osobistymi, możesz żyć w ciągłym strachu o swoją finansową przyszłość. Opanowanie tych umiejętności pozwala natomiast cieszyć się finansowym spokojem i dobrym samopoczuciem, wykorzystując w pełni  środki finansowe zarobione ciężką pracą. 

Podczas mojej kariery akademickiej badałem tematy związane ze zdrowiem finansowym i umiejętnościami związanymi z finansami osobistymi w Polsce. Wyniki nie były pozytywne, co odzwierciedlało problemy powszechne na całym świecie. 

Wyobraź sobie, że jesteś częścią 67% Amerykanów, którzy, według National Financial Capability Study, nie są zadowoleni ze swojej osobistej sytuacji finansowej. To przerażająca rzeczywistość, prawda?9

Raport o dobrobycie ekonomicznym gospodarstw domowych w USA z 2022 roku maluje równie niepokojący obraz: dobrobyt finansowy jest na zniżkowym trendzie. Zaledwie 63% dorosłych stwierdziło, że mogłoby poradzić sobie z nagłym wydatkiem w wysokości 400 dolarów, płacąc gotówką lub jej ekwiwalentem. To znaczący spadek w porównaniu do 68% osób, które twierdziły to samo w 2021 roku.10

Te finansowe problemy zdają się nasilać wraz ze słabszymi umiejętnościami z zakresu Finansów Osobistych. Osoby o niedostatecznie rozwiniętych umiejętnościach zarządzania finansami osobistymi są skłonne do ponoszenia nadmiernych wydatków, niewystarczającego zabezpieczenia na wypadek nagłych wydatków i braku planowania emerytalnego. Często nie mają nawet założonego jakiegokolwiek konta emerytalnego. Badania podkreślają ogromną wartość zrozumienia i umiejętności obsługi finansów osobistych. I faktycznie, te umiejętności są nie tylko korzystne, ale niezbędne dla stabilności finansowej i osobistego sukcesu.11

Sytuacja w Europie nie różni się wiele od tej w USA. Według międzynarodowego badania OECD/INFE z 2020 roku dotyczącego umiejętności finansowych dorosłych, prawie połowa dorosłej populacji w UE nie ma odpowiedniej znajomości podstawowych pojęć finansowych. Chociaż te wskaźniki są alarmująco niskie na całym świecie, niektóre segmenty społeczeństwa mają szczególnie duże problemy z umiejętnościami finansowymi. Najbardziej narażone grupy, w tym osoby o niskich dochodach, kobiety, młodzież i starsi, są niewspółmiernie dotknięte brakiem tych umiejętności. Znacznie odstają od reszty populacji pod względem zrozumienia wiedzy finansowej, co wskazuje również na krytyczny obszar wymagający poprawy.12

Zrozumienie zasad zarządzania finansami osobistymi jest kluczowe dla każdego z nas. Wielu ludzi mylnie sądzi, że wysokie dochody równają się stabilnej sytuacji finansowej. Jednak nawet osoby z wysokimi zarobkami mogą zmagać się z problemami finansowymi czy niewystarczającymi oszczędnościami emerytalnymi. Bez względu na obecny stan finansów, kluczowe jest zrozumienie takich pojęć jak przepływy pieniężne (cash flow), wartość netto (net-worth) czy stopa oszczędności (saving rate). Jest to szczególnie ważne, jeśli marzy Ci się finansowa niezależność lub wcześniejsze przejście na emeryturę (Financial Independence Retirement Early — FIRE). Nawet bez tych celów, spokój ducha i pewność siebie płynące z dobrze zarządzanych finansów osobistych są same w sobie już nagrodą.

Dlaczego powinieneś rozważyć jednoczesną naukę tych zróżnicowanych umiejętności?

Jaki magiczny świat się otwiera, kiedy Data Science spotyka się z umiejętnościami z zakresu Finansów Osobistych?

Wykorzystaj Data Science do zarządzania swoimi finansami osobistymi. Podejmuj decyzje na podstawie faktycznych danych, a nie domysłów. Monitoruj wskaźniki finansowe, aby zobaczyć trendy. Testuj różne scenariusze, przewiduj możliwe wyniki i odkryj ekscytującą możliwość osiągnięcia finansowej wolności. 

Wyobraź sobie, że jesteś w stanie głęboko zrozumieć swoje dane finansowe. Data Science pozwoli Ci odpowiadać na swoje specyficzne pytania i modyfikować analizę zgodnie z Twoimi potrzebami. Rezultat? Indywidualny plan finansowy stworzony przez Ciebie i dla Ciebie

Twoje dane finansowe to świetne źródło do nauki Data Science. Eksploracja własnych danych finansowych wprowadza Cię do różnych tematów związanych z danymi. To nie jest tylko teoria, ale praktyczne doświadczenie z rzeczywistymi problemami dotyczącymi realnych danych

Łączenie umiejętności z zakresu Data Science z podejściem opartym na danych do zarządzania Twoimi finansami osobistymi przynosi potężne rezultaty. Oferuje głębokie zrozumienie tematu, regularny monitoring i korekty kursu. Nie tylko zwiększa zrozumienie Twoich finansów, ale także pomaga Ci podejmować świadome decyzje w kierunku finansowej wolności. 

Wyobraź sobie scenariusz, w którym nie jesteś ograniczony przez standardowe oprogramowanie do zarządzania Finansami Osobistymi, gdzie Twoja analiza finansowa jest dostosowana do Twoich konkretnych wymagań i celów, oferując szczegółowe zrozumienie Twojej własnej, specyficznej sytuacji.

A co powiesz na połączenie umiejętności z zakresu Data Science i Programowania?

Nabycie umiejętności programowania w ramach Data Science to nie tylko wybór, to konieczność. Pomyśl o tym jako o koniecznym warunku, który pomaga zapewnić reprodukowalność twoich skryptów analitycznych. Ale dlaczego na tym poprzestać? Wykorzystaj swoje umiejętności kodowania do automatyzacji złożonych zadań i uproszczenia ręcznych procesów w swojej pracy.  

Integracja dogłębnych umiejętności programowania z twoją wiedzą z zakresu Data Science może prowadzić do potężnej transformacji. Wyobraź sobie metamorfozę z Data Scientist z niewielkimi umiejętnościami programowania do pełnoprawnego inżyniera oprogramowania badawczego (Research Software Engineer).  

Wyobraź sobie możliwości budowania produktów opartych na danych, automatyzacji procesów i tworzenia narzędzi dla użytkowników nietechnicznych i innych Data Scientist’ów. Możesz tworzyć biblioteki z kodem do wielokrotnego użytku, projektować interaktywne aplikacje oparte na danych i generować automatyczne raporty.

Kiedykolwiek zastanawiałeś się, dlaczego firmy poszukują profesjonalistów Data Science z rozwiniętymi umiejętnościami z zakresu inżynierii oprogramowania? Potrzebują tych, którzy mogą budować i wdrażać produkty oparte na danych. Jednakże uczelnie często nie wyposażają nas w wystarczające umiejętności związane z programowaniem, co powoduje trudności w przechodzeniu z prototypów do produktów gotowych do wypuszczenia na produkcję. Na podstawie mojego własnego doświadczenia w rekrutacji na różne stanowiska deweloperskie, stwierdzam, że znalezienie Data Scientist’y z solidnymi umiejętnościami związanymi z programowaniem jest niezmiennie duży wyzwaniem.

Kiedykolwiek myślałeś o wykorzystaniu umiejętności Programowania do wsparcia zarządzania Finansami Osobistymi?

Na pierwszy rzut oka, połączenie umiejętności programowania z finansami osobistymi może nie wydawać się oczywiste. Niemniej jednak, zagłębmy się w to głębiej. Weź pod uwagę wrażliwość Twoich danych finansowych. Czy naprawdę czujesz się komfortowo powierzając je komuś innemu? Posiadanie możliwości gromadzenia i analizowania wszystkich swoich danych finansowych samodzielnie, bez konieczności ujawniania ich komukolwiek, stanowi ogromną przewagę dla osób ceniących swoją prywatność

Z umiejętnościami programowania będziesz wyposażony w narzędzia umożliwiające automatyczne przetwarzanie historii transakcji na Twoim koncie bankowym, automatyzację powtarzalnych analiz, a także generowanie miesięcznych raportów. Będziesz biegły w korzystaniu z darmowego oprogramowania (open-source), takiego jak mój pakiet R specjalnie zaprojektowany do analizy Finansów Osobistych, a nawet będziesz miał/miała możliwość stworzenia własnych rozszerzeń do niego. 

Posiadając umiejętności programowania, nie tylko zarządzasz swoimi finansami, ale również wykorzystujesz potencjał swoich własnych danych. Przejmujesz stery, przetwarzasz dane samodzielnie i przekształcasz je w formę gotową do analizy. Ostatecznie, będziesz w stanie oprogramować własne narzędzia (finansowe lub inne) do użytku w swojej pracy, biznesie, czy organizacji non-profit. Takie połączenie umiejętności umożliwia Ci osiągnięcie więcej — samodzielnie i efektywniej.

Potężna trójka: Synergia pochodząca z połączenia umiejętności z zakresu Data Science, Programowania i Finansów Osobistych!

Zacznij już teraz swoją naukę umiejętności związanych z Data Science, Programowaniem i Finansami Osobistymi. To nie są tylko oddzielne grupy umiejętności, razem łączą się one w potężny zestaw narzędzi. Ten zestaw narzędzi może wywołać znaczące zmiany w Twoim życiu i karierze. 

  • Umiejętności związane z Data Science pozwalają Ci skutecznie rozwiązywać skomplikowane problemy związane z danymi. Ucząc się Data Science, nie tylko wzmacniasz swoje zdolności do rozwiązywania problemów w swojej pracy lub biznesie, ale także poszerzasz horyzonty kariery w ekscytującej dziedzinie nauki o danych.
  • Zanurzenie się programowaniu pozwala dodatkowo rozszerzyć Twoje możliwości Data Scientist’y i potencjalnie zmienić kierunek swojej kariery. Taki ruch może otworzyć drzwi do możliwości, które były wcześniej poza zasięgiem. W coraz bardziej cyfrowym świecie, opanowanie umiejętności programowania może być Twoim biletem do udanej kariery.
  • Umiejętności finansów osobistych obejmują więcej niż tylko budżetowanie lub oszczędzanie. Wymagają zrozumienia wartości czasu, zarządzania finansami i podejmowania świadomych decyzji finansowych. Poprawa Twoich umiejętności finansowych może zwiększyć ogólną zdolność do podejmowania decyzji finansowych i biznesowych, zwiększyć dochody (także dzięki umiejętnościom z zakresu Data Science i Programowania) i poprawić kontrolę nad wydatkami. To zapewne będzie prowadzić do większych oszczędności i lepszych inwestycji, kierując Cię na drogę do niezależności finansowej.

Teraz może zastanawiasz się, dlaczego przechodzić przez proces nauki tych umiejętności niezależnie, kiedy możesz je połączyć i czerpać niezwykłe korzyści z wszystkich trzech? Opanowując Data Science, Programowanie i Finanse Osobiste jednocześnie, możesz odblokować niezrównane efekty synergii. To potężne połączenie może nadać tempa Twojej obecnej karierze, otworzyć nowe możliwości kariery, poprawić Twoje finanse, a ostatecznie, przemienić całe Twoje życie. 

Powrót do góry

Przypisy

  1. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2018. Data Science for Undergraduates: Opportunities and Options. Washington, DC: The National Academies Press. https://doi.org/10.17226/25104↩︎

  2. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2018. *Data Science for Undergraduates: Opportunities and Options.* Washington, DC: The National Academies Press. https://doi.org/10.17226/25104↩︎

  3. https://www.indeed.com/career/data-scientist/salaries↩︎

  4. https://www.glassdoor.com/List/Best-Jobs-in-America-LST_KQ0,20.htm↩︎

  5. https://hbr.org/2012/10/data-scientist-the-sexiest-job-of-the-21st-century↩︎

  6. https://www.bls.gov/emp/tables/fastest-growing-occupations.htm↩︎

  7. Łukasik, K., Strzelecki, J., Śliwowski, P., Święcicki, I. (2022), Ilu specjalistów IT brakuje w Polsce?, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.↩︎

  8. https://www.bls.gov/ooh/computer-and-information-technology/software-developers.htm↩︎

  9. https://finrafoundation.org/sites/finrafoundation/files/NFCS-Report-Fifth-Edition-July-2022.pdf↩︎

  10. https://www.federalreserve.gov/publications/files/2022-report-economic-well-being-us-households-202305.pdf↩︎

  11. Lin, J. T., Bumcrot, C., Mottola, G., Valdes, O., Ganem, R., Kieffer, C., Lusardi, A., & Walsh, G. (2022). Financial Capability in the United States: Highlights from the FINRA Foundation National Financial Capability Study (5th Edition). FINRA Investor Education Foundation. www.FINRAFoundation.org/NFCSReport2021↩︎

  12. https://www.oecd.org/financial/education/oecd-infe-2020-international-survey-of-adult-financial-literacy.pdf; https://finance.ec.europa.eu/consumer-finance-and-payments/financial-literacy_en↩︎